Die verrekte zenuwen!

De powerpoint staat klaar, de zaal stroomt vol en dan is daar het moment dat je moet beginnen. Ondanks de goede voorbereidingen gieren ineens de zenuwen door je lijf. Je hart klopt in je keel,  je adem schiet omhoog (net als je spreektempo) en je stem klinkt ineens heel anders. Je lijkt de controle over je lijf te verliezen en de presentatie mist de overtuiging die je zelf wel zo voelde van te voren! Ontzettend frustrerend.

Zenuwen: de een heeft er elke dag last van, de ander bijna nooit. Door plotselinge stress krijg je allerlei ongewenste lichamelijke reacties. Je spieren spannen zich aan waardoor je adem oppervlakkig en hoog wordt, de spieren rondom je hals en keel zijn zo gespannen waardoor je stem hoger en zelfs scheller of heser gaat klinken. Doordat je lichaam reageert en jij dit niet wilt, wordt de reactie groter: je wordt misschien ook nog rood, gaat forceren en ratelen. Ik heb het wel eens zo erg gehad, dat zelfs het publiek mijn wangspieren zag trillen. Achteraf kan ik er wel om lachen, maar op dat moment kon ik wel door de grond zakken.

Helaas zijn er geen tips om te voorkomen dat je ooit nog last van plotselinge zenuwen krijgt in je leven. Zelfs de beste en meest geoefende sprekers kunnen er nog last van krijgen. Een klein beetje spanning houd je ook weer alert. Maar hoe zorg je ervoor dat je die vervelende lichamelijke bijwerkingen weer onder controle krijgt, zodat je wel met overtuiging kunt blijven spreken?

Hieronder volgen 3 tips die je direct kunt toepassen bij acute zenuwen, om weer grip te krijgen op je stem en je verhaal. Zo kun je de boodschap toch met overtuiging brengen.

1. Accepteer dat je last van zenuwen kunt hebben.
Hoe meer je de zenuwen probeert te onderdrukken, hoe erger het vaak wordt. Weet dat het eerder uitzondering dan regel is om voor grote groepen zonder zenuwen te spreken. Je mag het spannend vinden. Soms kan het helpen dit te benoemen met een klein grapje, maar maak het niet groter dan het is. Luisteraars hebben vaak niet in de gaten dat jij zo zenuwachtig bent.

2. Adem één keer zo diep mogelijk uit en maak bewust een pauze.
Zenuwen zorgen voor een hoge ademhaling door het aanspannen van alle spieren. Door diep uit te ademen, ontspannen daar al een aantal spieren van en wordt de adem weer een beetje lager. Met het afnemen van de spierspanning, neemt vaak ook het zenuwachtige gevoel af. Neem hiervoor gerust een adempauze. Voor de luisteraar ook wel fijn: zij hebben dan tijd om dat wat al gezegd is, even op hen in te laten werken. Je kunt het maskeren door een slokje water te nemen, als je dat in de buurt hebt staan.

3. Spreek langzamer en lager en zoek contact met het publiek.
Het spreektempo en de toonhoogte schieten vaak omhoog bij een flinke dosis zenuwen. Door bewust in tempo te zakken en je stem wat lager te laten klinken, krijg je weer grip op de situatie. Zoek daarna iemand op uit het publiek die aandacht heeft. Jouw aandacht zal dan minder op jezelf en de zenuwen gericht zijn.

Alet Slokkers-van den Berg