Stemproblemen bij docenten

Zonder stemproblemen voor de klas staan? Neem contact op voor een afspraak. 

Het is weer zover: de zomervakantie is helaas ten einde en we mogen (of moeten) weer aan de slag.
Met name docerend Nederland zal stemtechnisch wat opstartproblemen hebben. Veel docenten krijgen de eerste weken klachten die variëren van vermoeidheid bij het spreken tot zelfs ernstige heesheid. Hoe komt dat toch?

Als docent val je in de categorie beroepsspreker. Je bent afhankelijk van je stem voor het uitvoeren van je vak en maakt er dus veel gebruik van. In de zes weken waarin de meeste docenten vakantie hebben, gebruiken ze hun stem vermoedelijk anders dan in de schoolweken. Daarnaast zijn de klassen weer nieuw en moeten de leerlingen weer wennen aan een nieuwe autoriteit en is er misschien wat meer mondelinge uitleg nodig. Ineens moeten de stembanden en alle spieren eromheen weer dubbel aan de slag.

Het is een beetje vergelijkbaar met hardlopen: als we zes weken niet hardlopen, zullen we na deze weken echt wel weer moeten trainen om op het niveau te zijn zoals voor de vakantie. We hebben nu eenmaal te maken met spieren. Toch gaan veel mensen er vanuit dat de stem altijd moet werken.

En dus kunnen docenten in de eerste weken klachten krijgen die te maken hebben met het overbelasten van de stem.  Bij het merendeel blijft het gelukkig bij “spierpijn” en een gevoel van moeheid wat na verloop van tijd verdwijnt, maar er kunnen ook “blessures” ontstaan net als bij het sporten. Dat laatste willen we natuurlijk voorkomen.

1. Begin al voordat de volle lesdagen weer beginnen met het regelmatig intensiever gebruiken van de stem. Doe oefeningen waarbij gevarieerd wordt met volume en let er hierbij op om de lichaamshouding niet teveel te spannen en de kracht voor het volume vanuit de buik te gebruiken.
2. Doe eventueel een warming-up als je naar je school of lokaal gaat door liedjes te neuriën. Zorg dat je in de keel een gaapgevoel houdt, dat er ruimte is tussen je kiezen, dat de lippen gesloten zijn en dat je een laag geluid aanhoudt op een wat zachte toon. Het moet ontspannen aanvoelen.
3. Moet je vaak om stilte vragen? Probeer dan toch niet teveel te roepen, maar klap bijvoorbeeld in de handen of sla lekker hard een boek dicht. Wil je toch per se je stem gebruiken, gebruik dan ademsteun vanuit de buik en probeer een stem te gebruiken met een roepend karakter in plaats van gillend.
4. Intensief stemgebruik is vergelijkbaar met een duursport: het gaat niet om kracht, maar om souplesse. Probeer de spanning zo te verdelen dat er met gemak een dag gesproken kan worden.
5. Houd de stembanden gesmeerd door water te drinken. Koffie, zwarte thee en roken drogen de stembanden juist uit.
6. Probeer momenten in te bouwen waar je de stem niet hoeft te gebruiken.

Als de klachten blijven bestaan, dan is het verstandig om snel een afspraak te maken bij een logopedist of stemspecialist.

Alet Slokkers-van den Berg